Kaniów najpiękniejszą wsią województwa śląskiego!

Znane są już wyniki konkursu „Piękna wieś województwa śląskiego”, którego organizatorem jest Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Celem konkursu jest wspieranie rozwoju wsi poprzez pobudzanie aktywności gospodarczej, kształtowanie ładu przestrzennego i pielęgnowanie środowiska naturalnego, a także promowanie działań związanych z zachowaniem tradycji oraz wzmacnianiem poczucia tożsamości lokalnej mieszkańców wsi.

W tegorocznej edycji konkursu Kaniów otrzymał I miejsce w kategorii: najpiękniejsza wieś województwa śląskiego oraz nagrodę w kwocie 27.000 zł!

II miejsce zajęła wieś́ Przybędza (Gmina Radziechowy Wieprz, powiat żywiecki), która otrzyma nagrodę̨ w wysokości 20 tys. zł.

III miejsce zajęła wieś Rogoźnik (Gmina Bobrowniki, powiat będziński) - nagroda 15 tys. zł.

Komisja przyznała również̇ trzy wyróżnienia w kategorii najpiękniejsza wieś́:

Wieś́ Podzamcze (Gmina Ogrodzieniec, powiat zawierciański) - nagroda 3 tys. zł.,

Wieś́ Palowice (Czerwionka-Leszczyny, powiat rybnicki) - nagroda 3 tys. zł.,

Wieś́ Stanica (Gmina Pilchowice, powiat gliwicki) - nagroda 3 tys. zł.

Prezentujemy opis Kaniowa zawarty we wniosku konkursowym

Kategoria: najpiękniejsza wieś

KANIÓW

Miejscowość w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Bestwina. Położony na pograniczu Podgórza Wilamowickego i Doliny Górnej Wisły – mezoregionów Kotliny Oświęcimskiej. Granice wsi wyznaczają: rzeka Białą (od zachodu, z Czechowicami-Dziedzicami), Wisła (od północy, z Grzawą i Rudołtowicami w powiecie pszczyńskim), Łękawka Bestwińska (od wschodu, z Dankowicami) i linia kolejowa nr 93 (od południa, z Bestwinką i Bestwiną).

Tereny i obiekty publiczne

            Kaniów jest sołectwem gminy Bestwina – w domu gromadzkim mieści się biuro sołtysa, filiia Gminnej Biblioteki Publicznej i sala Orkiestry Dętej Gminy Bestwina z siedzibą w Kaniowie. W centrum miejscowości znajdują się: Dom Strażaka, Szkoła Podstawowa im. T. Kościuszki, przedszkole i klub dziecięcy, LKS „Przełom” Kaniów, tereny rekreacyjne z kortem tenisowym, placem zabaw, siłownią i skateparkiem. Przy ul. Malinowej, na zrewitalizowanych terenach pożwirowych powstał Gminny Ośrodek Rekreacji i Sportów Wodnych z infrastrukturą do uprawiania kajak-polo. Charakterystyczne dla Kaniowa są hodowla ryb w stawach i wędkarstwo. Stowarzyszenie Wędkarskie „Kaniowski Karp Królewski” posiada siedzibę – „Rybaczówkę”, dba o zarybianie i estetykę łowisk. Płaski krajobraz, atrakcyjne widokowo poprzecinane groblami pola uprawne zachęcają do uprawiania turystyki rowerowej i pieszej (oznaczenia Wiślanej Trasy Rowerowej). Na Wiśle odbywają się spływy kajakowe.

Regionaliści i historycy podziwiać mogą zabytkowe krzyże, figury i kapliczki przydrożne oraz pochodzący z XIX w. kościół parafialny. Wzdłuż torów kolejowych i przez pola ciągną się umocnienia niemieckiej linii B2 z 1944 r. W Kaniowie znajduje się niemiecki bunkier obserwacyjny.

Bielski Park Technologiczny Lotnictwa, Przedsiębiorczości i Innowacji przy ul. Kóski to zarówno lądowisko dla małych samolotów i helikopterów, jak i miejsce powstawania ciekawych i nowoczesnych projektów z branży lotniczej.

Również posesje prywatne z roku na rok zmieniają swój wizerunek, przechodząc od gospodarstw rolniczych i hodowlanych do estetycznie utrzymanej zabudowy podmiejskiej, rozwija się ogrodnictwo (firma p. Jonkisz), nie brakuje pasjonatów roślin ozdobnych, pszczelarzy oraz właścicieli zakładów usługowych i punktów gastronomicznych (cukiernia, lodziarnia, pizzeria, palarnia kawy). W Kaniowie funkcjonuje największa w regionie żwirownia prowadzona przez producenta kruszywa naturalnego – firmę „BudTor”.

Zorganizowanie i zaangażowanie społeczności lokalnej w działania na rzecz wsi

Społeczność lokalna w Kaniowie działa bardzo prężnie, działające organizacje można podzielić na istniejące tradycyjnie i powstałe w czasach współczesnych. Od r. 1908 istnieje Ochotnicza Straż Pożarna z Sekcją Ratownictwa Wodnego. Strażacy to mistrzowie i wicemistrzowie Polski w ratownictwie wodnym i powodziowym. Przy OSP funkcjonuje Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza. Panie skupione są w Kole Gospodyń Wiejskich i w przyparafialnym Zespole Charytatywnym. W Kaniowie powstała również Orkiestra Dęta Gminy Bestwina reprezentująca sołectwo i gminę na festiwalach polskich i zagranicznych. Znaczące sukcesy sportowe na miarę europejską osiągają kajakpoliści z UKS „Set” Kaniów. W 1949 r. powołano Ludowy Klub Sportowy „Przełom”. Istnieją poza tym Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom, Młodzieży i Rodzinom „Z Sercem na Dłoni”, wspomniane już Stowarzyszenie Wędkarskie „Kaniowski Karp Królewski”, Stowarzyszenie Kolekcjonerów Broni Palnej „Sparrow”. Gminny Klub Honorowych Dawców Krwi organizuje cyklicznie akcje krwiodawstwa.

Zachowanie i rozwój tożsamości wsi
Historia

Dzieje miejscowości Kaniów łączą w sobie historię Kaniowa Wielkiego (zwanego również Kaniowem Starym), Kaniowa Bestwińskiego i Żebraczy. Wieś należała do parafii w Bestwinie, wchodzącej w skład dekanatu oświęcimskiego, a pierwsze wzmianki datujemy na XV wiek. Wieś zmieniała właścicieli: Po Myszkowskich dziedzicami byli kolejno  Drohojowscy, Wizembergowie, Nielepcowie, Franciszek Schwarzenberg-Czerny, Piotr Małachowski, Jerzy z Dobrej Dobrzański.  Od r. 1839 wieś przeszła pod zarząd Dyrekcji Dóbr Żywieckich Habsburgów.

Kaniów był tzw. „ekonomią”, czyli majątkiem rolnym z filią na Mirowcu. W 1873 r. dzierżawcą gospodarstwa stawowego i folwarku w Kaniowie został Adolf Karl Gasch (ur. 1840), absolwent akademii rolniczej w Hohenheim. Gasch rozwinął nowoczesną metodę przesadkowania karpia wprowadzoną w dobrach Komory Cieszyńskiej przez Tomasza Dubisza. Ryba wyhodowana przez Gascha uzyskała w 1880 r, złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Rybackiej w Berlinie, a następnie święciła triumfy w Hamburgu, Przemyślu, Wiedniu, Mediolanie a nawet w Stanach Zjednoczonych. Karp galicyjski z Kaniowa, zwany polskim lub królewskim dał początek najpopularniejszym na polskich stołach odmianom tej ryby.

Krzyż nad Wisłą w Kaniowie został wzniesiony dla przypomnienia wydarzeń z epoki napoleońskiej. W 1813 roku przez tutejsze ziemie szły polskie oddziały narodowe dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego.

Kościół w Kaniowie, wchodzącym podówczas w skład parafii bestwińskiej, powstał staraniem kaniowskiego rodaka, ks. prał. Antoniego Wieczorka. Budowlę poświęcono w r. 1874, konsekrował ją w 1896 r. kard. Jan Puzyna, arcybiskup metropolita krakowski. Powstanie czteroklasowej szkoły w Kaniowie datuje się na rok 1911, natomiast straży pożarnej – 1908.

Mieszkańcy Kaniowa walczyli na wielu frontach II wojny światowej (kampania wrześniowa, Monte Cassino) i jako członkowie organizacji konspiracyjnych. W 1972 r. wieś została odznaczona Krzyżem Partyzanckim.

W roku 1973 przed kościołem w Kaniowie odbyły się święcenia kapłańskie. Jednym z neoprezbiterów był obecny metropolita warszawski, kardynał Kazimierz Nycz.

Kultura, kształtowanie indywidualnego wizerunku wsi, tradycja i zwyczaje

            Wyhodowanie przez Adolfa Gascha nowej odmiany karpia zostało upamiętnione poprzez postawienie pomnika hodowcy – nietypowej i chętnie odwiedzanej atrakcji turystycznej. Cykliczne odbywa się Święto Karpia Polskiego – impreza plenerowa łącząca zawody wędkarskie, degustację kaniowskiego karpia i występy artystyczne. Do innych związanych z Kaniowem wydarzeń kulturalnych zaliczamy Międzygminną Rewię Orkiestr Dętych. Przemarsz orkiestr z całego kraju i koncerty przyciągają publiczność nie tylko z najbliższej okolicy. W sezonie letnim tętni życiem Gminny Ośrodek Rekreacji i Sportów Wodnych – klub UKS „Set” organizuje turnieje rangi ogólnopolskiej i międzynarodowej. Co cztery lata Kaniów gości Dożynki Gminne (ostatnio również z wystawą historyczną), z okazji Dnia Dziecka na łowisku „Oczko” najmłodsi biorą udział w zawodach wędkarskich. Stowarzyszenie „Z Sercem na Dłoni” corocznie zapraszało na Dzień Radości i „Rolkowisko”. Całe pokolenia mieszkańców brały udział w tradycyjnych jasełkach – impreza ta została wskrzeszona dzięki zaangażowaniu społeczności Zespołu Szkolno – Przedszkolnego. Gminna Biblioteka Publiczna zaprasza czytelników na spotkania z autorami książek i podróżnikami.

            Przy ulicy Młyńskiej mieścił się warsztat stolarski niedawno zmarłego uznanego ludowego twórcy Karola Kóski. W latach 80-tych ubiegłego wieku w swojej stolarni pan Karol zaczął tworzyć piękne, ozdobne ramy z drewna, które zaskakują oczy każdego widza. Rzeźbi ubogacone naturalistycznymi elementami ramy, zegary, wykonał nawet łóżko będące wierną kopią łóżka Henryka Sienkiewicza. Prace te były prezentowane na wystawach w Książnicy Beskidzkiej w Bielsku-Białej, Miejskim Domu Kultury w Czechowicach – Dziedzicach, Muzeum w Goczałkowicach – Zdroju, czy dożynkach gminnych w Kaniowie. Na uwagę zasługuje 38 misternie wykonanych ram, a w nich portrety przede wszystkim zasłużonych bielszczan, polskich noblistów, rama z portretem Honorowego Obywatela Gminy Bestwina – doktora Franciszka Magi, czy rama z wizerunkiem Mariana Kasprzyka.

Autor opisu: Sławomir Lewczak