Gotuj z KGW – potrawy nie tylko na święta

Zamieszczone rok temu w „Magazynie Gminnym” przepisy świąteczne przygotowane przez Koła Gospodyń Wiejskim spotkały się z bardzo dobrym odbiorem. Mieszkańcy gminy Bestwina i ościennych miejscowości chętnie z nich korzystali, urozmaicając wigilijne czy też noworoczne menu. Kontynuujemy zatem tę małą tradycję. Nasze KGW przez cały rok rozwijają się i odnoszą rozmaite sukcesy. Podczas dożynek powiatowych w Kozach nalewka zaproponowana przez gminę Bestwina uzyskała nagrodę i uznanie Jury, natomiast w tegorocznym plebiscycie „Mistrzowie Agro” o tytuł KGW Roku 2021 KGW Janowice zajęło I miejsce w powiecie  bielskim i 15 w województwie. Panie powtórzyły wynik z roku 2016.

Bestwina

Pieczona ryba pod warzywną pierzynką

Składniki: 2 polędwiczki z dorsza (lub innej białej ryby np. mintaja, halibuta lub soli); 1/2 szklanki śmietanki 30%; 1 por (biała część); 2 marchewki; 1 cebula; 4 łyżki startego parmezanu; 2 oliwy z oliwek; 1 łyżka masła; 1 łyżeczka ziół prowansalskich; sól; świeżo mielony czarny pieprz. 

Przygotowanie: Cebulę pokrój w kostkę. Pora pokrój w cienkie plastry. Marchewkę obierz i zetrzyj na tarce na dużych oczkach. Polędwiczki z dorsza umyj i osusz. Dopraw sola i pieprzem z każdej strony. Na patelni rozgrzej oliwę i masło. Smaż rybę, aż się zarumieni. Usmażoną rybę przełóż do naczynia do zapiekania. Piekarnik nagrzej do 180 stopni. Na tej samej patelni smaż cebulę i pora, aż się zeszklą. Dodaj marchewkę. Wymieszaj. Dopraw solą, pieprzem i ziołami prowansalskimi. Smaż kilka minut, aż warzywa będą miękkie, od czasu do czasu mieszając. Delikatnie wlej śmietankę i wymieszaj. Podgrzewaj, aż śmietanka się zagotuje. Patelnię zdejmij z ognia. Usmażone warzywa przełóż do naczynia z rybą, tak aby ryba była przykryta warzywami i powstała pierzynka. Posyp parmezanem. Naczynie wstaw do piekarnika i piecz 20 minut. Podawaj na gorąco udekorowaną kiełkami i z ziemniakami z wody lub pieczonymi. 

Sałatka warstwowa z wędzonym łososiem

Składniki: 4 jajka; 1 czerwona cebula; 1 mały słoik pieczarek marynowanych; 200 g wędzonego łososia; majonez; pieprz, sól.

Przygotowanie: Jajka ugotować na twardo, oddzielić żółtka od białek i zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Cebulę i pieczarki pokroić w drobną kostkę a łososia w cienkie paseczki. W misce układać kolejno warstwami: białka, sól i pieprz, majonez, cebula, sól i pieprz, pieczarki, majonez, łosoś, majonez i żółtka. Udekorować wedle uznania.

Piernik z powidłami

Składniki: 500 g mąki pszennej; opakowanie przyprawy do piernika; łyżeczka proszku do pieczenia; łyżeczka sody oczyszczonej; łyżka kakao; 5 jajek; 25 dag masła; 20 dag cukru; 1 opakowanie kwaśnej śmietany (200 g); szklanka powideł śliwkowych; 10 - 15 dag bakalii (orzechy włoskie, rodzynki, migdały, kandyzowana skórka pomarańczowa); tłuszcz i bułka tarta do formy. Na lukier: 15 dag cukru pudru, 3 łyżki soku z cytryny, 1 - 2 łyżki gorącej wody i kilka kropli niebieskiego barwnika spożywczego

Przygotowanie: Miękkie masło utrzeć z cukrem i dodawanymi kolejno żółtkami na puszystą masę. Mąkę przesiać i połączyć z proszkiem do pieczenia, sodą przyprawą korzenną i kakao. Do masy maślano-żółtkowej dodawać partiami, nie przerywając miksowania, przesianą mąkę, śmietanę i powidła. Białka ubić na sztywną pianę, wyłożyć na ciasto. Na pianę wsypać posiekane bakalie. Wszystko delikatnie, ale dokładnie wymieszać łyżką. Dwie formy keksówki wysmarować masłem, obsypać tartą bułką i napełnić ciastem do 2/3 wysokości. Wstawić do piekarnika nagrzanego do 180 stopni i piec przez około 50 - 60 minut. Wyjąć z piekarnika, a po lekkim przestudzeniu pierniki wyjąć z form i wystudzić. Po całkowitym wystudzeniu polukrować lukrem wykonanym z ww. składników. Lukru nie trzeba ucierać, wystarczy tylko dokładnie wymieszać składniki. Świeżo polukrowane ciasto można dowolnie udekorować. My użyliśmy do dekoracji niewielkich pierniczków w kształcie gwiazdek, posypki w kształcie śnieżynek, a także czekoladowych gwiazdek oraz laskę cynamonu

Kaniów

Rogaliki krucho - drożdżowe z orzechami

Składniki: ½ kg mąki wrocławskiej (będzie potrzeba więcej); 25 dag masła; 5 dag drożdży; 1 jajko; ½ szklanki mleka; łyżeczka cukru; sól. Nadzienie: 1/3 kostki masła; 15 dag orzechów mielonych; 3 łyżki cukru. Do smarowania: żółtko; 2 łyżeczki wody

Przygotowanie: Drożdże rozkruszyć, posypać równomiernie cukrem, odstawić na chwilę. Gdy konsystencja zmieni się w płynną, wlać ciepłe mleko (nie może być zbyt ciepłe, bo ciasto nie wyrośnie). Wymieszać drewnianą łopatką. Wsypać mąkę, dodać szczyptę soli, jajko i masło. Wyrabiać ciasto. Gdy będzie się kleić, dodawać mąki tak długo, aż nie będzie przylegać do rąk. Uformować kulę i włożyć do garnka z zimną wodą. Gdy wypłynie, podsypać mąką, lekko przegnieść i uformować gruby wałek. Pokroić na 4 części. Z każdej części wałkować koło i kroić na 8 trójkątów. Na zewnętrzną część trójkątów nakładać nadzienie (masło lekko utrzeć z cukrem i wymieszać z orzechami) i zawijać do środka. Formować rogaliki i układać na blasze wysmarowanej masłem. Zostawić na 20 minut do wyrośnięcia. Przed włożeniem do piekarnika posmarować żółtkiem wymieszanym z wodą. Po upieczeniu można polukrować (cukier puder utrzeć z wrzącą wodą) i ozdobić.

Sałatka z fasoli „jaś”

Składniki: fasola „jaś” (przy zakupie wybieramy polską); cebula; sól, pieprz; majonez

Przygotowanie: Fasolę przebieramy, kilka razy płuczemy, zalewamy wodą i odstawiamy na kilkanaście godzin (można na noc). Gotujemy bez soli, gdy fasola jest prawie miękka, dodajemy sól ( jeśli dodamy sól od razu, fasola nie zmięknie ). Studzimy w wodzie, w której fasola się gotowała. Po ostudzeniu odcedzamy. Kroimy cebulę, dodajemy majonez, pieprz, ewentualnie jeszcze trochę soli.

Filety z ryby w słodko - kwaśnej zalewie

Składniki: 0,5 - 1 kg filetów z ryby (miruna, mintaj); 1 - 2 cebule; 5 - 6 marchewek (około 70 dag); 3 - 4 pietruszki (około 40 dag); 1 seler (około 25 dag); 1 puszka koncentratu pomidorowego - 70 g.; pół szklanki oleju; 4 - 5 łyżek octu; 2 - 3 łyżki cukru; sól, pieprz; ziele angielskie; liść laurowy; mąka; jajka; bułka tarta do panierowania; olej do smażenia filetów

Przygotowanie: Filety posolić, opanierować i upiec. Pokrojoną cebulę zeszklić na rozgrzanym oleju. Dodać warzywa starte na tarce (największe oczka) i sól, dusić razem, podlewając wodą w miarę potrzeby, tak, by warzywa się nie przypaliły .Gdy warzywa będą miękkie, dodać koncentrat pomidorowy i przyprawy - ocet, cukier, ziele angielskie, liść laurowy, pieprz. Gotować razem przez chwilę. Upieczone, gorące filety i sos układać warstwowo w naczyniu - sos, ryba ,sos, ryba, sos. Można podawać zarówno na zimno jak i na gorąco.

Bestwinka

Sałatka warstwowa z tuńczyka

Przygotowanie: 5 jaj ugotować na twardo. Tuńczyka, kukurydzę odsączyć. Cebule drobniutko posiekać. Ser żółty zetrzeć.

Warstwy: białka zetrzeć na grubych oczkach-ułożyć w przezroczystej misce; następnie 0,5 puszki tuńczyka; mała cebula pokrojona w drobną kosteczkę. Posmarować wierzch majonezem (3łyżki); zetrzeć ser na grubych oczkach; 0,5 puszki tuńczyka; kukurydza. Posmarować wierz majonezem (3łyżki) i na wierzch zetrzeć żółtka na drobnych oczkach.

Najlepiej smakuje po kilkugodzinnym schłodzeniu.

Rurki z kremem

Ciasto: - 0,5 kg mąki; 1 margaryna (PALMA); 1 szklanka kwaśnej śmietany; 1 opakowanie cukru waniliowego.

Przygotowanie: Z podanych wyżej składników zagnieść ciasto i włożyć na ok. 2h do lodówki.

Ciasto kruche rozwałkować (najlepiej partiami), bardzo cienko i pociąć w 1,5-2 cm długie paski. Foremki do rurek nasmarować olejem. Paski ciasta nawijać na foremki zaczynając od strony węższej kończąc na szerszej. Gotowe rurki ułożyć na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Piec w nagrzanym do 190 stopni piekarniku (grzałka góra-dół) przez ok. 20-22 minuty do lekkiego zarumienienia. Jeszcze ciepłe kruche rurki ostrożnie zdjąć z foremek. Pozostawić do całkowitego wystudzenia. Rurki nadziać za pomocą szprycy kremem budyniowym. Posypać cukrem pudrem

Krem: ¾ szklanki mleka; 3 łyżki mąki pszennej; 1,5 łyżki mąki ziemniaczanej; 2 opakowania cukru waniliowego

Przygotowanie: Z podanych składników ugotować budyń. Następnie 1 kostkę masła 83% utrzeć z 1,5 szkl cukru pudru i dodać do ostudzonego budyniu. Na koniec dodać trochę adwokatu do smaku.

 

Janowice

Barszcz czerwony z uszkami

Przygotowanie: 2 duże buraki czerwone obrać i pokroić, zalać wodą i gotować przez 10 minut, pod koniec dolać octu. Następnie połączyć z wcześniej ugotowanym wywarem z wędzonych kości. Całość zagotować, doprawić do smaku solą, pieprzem.  Uszka: na stolnice wsypać 30 dkg mąki, zrobić dołek, do którego wlać 1/2 szklanki wody zagotowanej z 1/4 kostki margaryny i 1 małe jajko. Ciasto wyrobić, cienko rozwałkować i wykrawać kieliszkiem, nałożyć farszu i skleić w uszka. Gotowe wrzucić do wrzącej, osolonej wody z dodatkiem odrobiny oleju i gotować ok. 8 minut.  Farsz grzybowy z kapustą: 1 cebulę i 30 dkg pieczarek pokroić w drobną kosteczkę i podsmażyć na patelni, dodać 20 dkg drobno posiekanej kiszonej kapusty. Całość doprawić solą i pieprzem. 

Sernik świąteczny

Składniki:  3 i1/2 szklanki mąki tortowej; 1 kostka masła; 1 całe jajko; 1 szklanka cukru; 2 łyżki oleju; 1 p. cukru waniliowego i 2 łyżeczki proszku do pieczenia.

Przygotowanie: zarobić kruche ciasto. Podzielić na 2 części. Do jednej dodać 2 łyżki kakao. Część jasną ciasta rozwałkować i dać na blaszkę. Nałożyć masę serową: 6 żółtek utrzeć z 1 szklanką cukru, 1 kostką masła i 1 p. cukru waniliowego, dodać 1 kg zmielonego sera półtłustego, 1 p. budyniu waniliowego i ubitą pianę z 6 białek. Można także dodać bakalie lub smażoną skórkę pomarańczową.  Na masę zetrzeć na tarce ciasto kakaowe . Upiec w piekarniku 180 st. C ok. 1 godz. Gotowy sernik posypać cukrem pudrem lub polać polewą.

Nagrodzona nalewka z mniszka lekarskiego

Przygotowanie: 300 kwiatów mniszka zebrać, rozłożyć na ściereczce i pozostawić na 2-3 godziny. Następnie przełożyć je do szklanego słoja, zasypać 1 szklanką cukru, dodać pokrojoną w plasterki 1  cytrynę, zalać 1/2 l spirytusu i 1 szklanką przegotowanej zimnej wody. Odstawić w ciemne miejsce na 3-4 miesiące. Co kilka dni potrząsać słojem, aż cukier całkowicie się rozpuści. Po tym czasie nalewkę można zlać do butelek i odstawić do leżakowania na co najmniej pół roku.

Przepisy i zdjęcia nadesłały Panie: Małgorzata Włoszek, Anna Okruta, Halina Lasota, Krystyna Norymberczyk. Serdecznie dziękujemy!